czerwiec 2022

Na czym polega wymiana udziałów w spółce z o.o.? Praktyczne omówienie wraz z przykładami i case study

6 minut
Generic selectors
Exact matches only
Search in title
Search in content
Post Type Selectors
Spis treści

Transakcja wymiany udziałów to sposób przejęcia spółki przez większego inwestora lub nabywcę. W ramach transakcji wymiany udziałów, wspólnik spółki zbywanej, wnosi jej udziały aportem do spółki nabywającej, sam dostając w zamian udziały w spółce nabywającej.

W efekcie, spółka nabywająca zyskuje bezwzględną większość głosów w spółce nabywanej (lub powiększa już posiadaną większość), a dotychczasowy wspólnik spółki nabywanej zostaje wspólnikiem inwestora/nabywcy.

Aby było łatwo zrozumieć cały proces — przejęcie udziałów w spółce z o.o. można przedstawić za pomocą schematu:

  1. Wyobraźmy sobie, że fikcyjna spółka ROBERT Sp. z o. o. chce przejąć swojego rywala – KRZYSZTOF sp. z o.o. – właśnie poprzez zamianę udziałów.
  2. ROBERT dalej więc udziałowcom KRZYSZTOFA określoną liczbę własnych udziałów w zamian za każdy udział KRZYSZTOFA, jaki ci udziałowy posiadają,
  3. Przykładowo, w wymianie 1.5 do 1, udziałowiec KRZYSZTOFA posiadający 100 udziałów KRZYSZTOFA, skończy transakcje jako właściciel 150 udziałów ROBERTA.
  4. >W efekcie tej wymiany, ROBERT uzyska większość udziałów (lub zwiększy już posiadają większość) w KRZYSZTOFIE, a udziałowcy KRZYSZTOFA staną się udziałowcami ROBERTA.

Wymiana udziałów to więc nic innego jak podwyższenie kapitału zakładowego w spółce nabywającej, które aportem pokrywa wspólnik spółki zbywanej – tym aportem są udziały posiadane przez niego w spółce zbywanej. W zamian dostaje oczywiście udziały powstałe w wyniki podwyższenia w spółce nabywającej.

Poniższa grafika także klarownie obrazuje cały proces:

 

 

 

 

Uczestnictwo w procesie przejęcia polskiej spółki odzieżowej przez zagraniczny marketplace (wymiana udziałów).

Taki sposób przejęcia jednej spółki przez inną jest często spotykany także w polskiej rzeczywistości. Tak się składa, że nasza Kancelaria Sawaryn i Partnerzy Sp. k. miała okazję pracować przy transakcji wymiany udziałów, do jakiej doszło pomiędzy spółkami Miinto oraz Showroom.

Począwszy od lutego 2019 roku prawnicy Kancelarii brali aktywny udział w procesie przejęcia polskiej spółki odzieżowej Showroom przez zagraniczne Miinto.

Showroom to polska platforma oferująca ponad 600 marek odzieżowych, natomiast Miinto zostało założone 10 lat temu, działa jako marketplace odzieżowy i oferuję produkty ponad 1,8 tys. marek i butików modowych, w 6 różnych krajach Europy.

O całej transakcji można przeczytać w licznych publikacjach na ten temat:

Artykuł 1

Artykuł 2

We wskazanej transakcji doszło do zamiany udziałów kapitału zakładowego Showroom na pakiet udziałów w spółce Miinto.

Masz dodatkowe pytania lub wątpliwości?
Napisz do nas!Skontaktuj się

 

Wymiana udziałów – co wchodzi w skład transakcji?

Proces wymiany udziałów potrafi być skomplikowaną sprawą, trwającą nawet wiele miesięcy. We wskazanej transakcji spółek Showroom oraz Miinto, działania Kancelarii miały w szczególności uwzględniać interes spółki przejmowanej i obejmowały między innymi:

  1. Przeprowadzenie procesu badania prawnego dokumentów spółki polskiej, niemieckiej (będącej jednym ze wspólników spółki przejmowanej) oraz spółki przejmującej, w tym analizę umów spółek, statutów, umów wspólników (Shareholder Agreement), umów spółek z członkami zarządu, umów współpracy, umów pożyczek, umów o zachowaniu poufności (Non Disclosure Agreement), listów intencyjnych i innych;
  2. Przygotowanie Term Sheet porządkującego stosunki wspólników spółki przejmowanej w związku z przeprowadzeniem transakcji;
  3. Analizę i weryfikację dokumentów transakcyjnych: umowy przeniesienia udziałów (Share Transfer Agreement), w tym szczegółowych gwarancji stron (Warranties), aneksów do umów wspólników (Addendum to SHA) i umów sprzedaży udziałów niezbędnych na gruncie prawa polskiego;
  4. Negocjacje treści postanowień dokumentów transakcyjnych z zagranicznymi kancelariami prawnymi;
  5. Przygotowanie projektów dokumentów niezbędnych do zawarcia przez wspólników spółki przejmowanej w związku z realizacją transakcji, tj. aneksów do umów współpracy, umów pożyczek i umów wspólników spółki niemieckiej;
  6. Prace nad brzmieniem porozumień wspólników dotyczących wzajemnego rozliczenia i pełnienia dotychczasowych funkcji w Zarządzie spółki polskiej i niemieckiej;
  7. Dochowanie wszelkich wymogów potransakcyjnych.
  8. Kancelaria brała czynny udział w każdym z powyższych etapów, współpracując podczas ich realizacji z kancelariami prawniczymi z kilku krajów europejskich. Ze względu na udział w procesie podmiotów zagranicznych proces odbywał się w dwóch językach – polskim oraz angielskim.

 

Wymiana udziałów – jak zabezpieczyć interes przejmowanego?

Jak w każdej transakcji przejęcia jednej spółki przez inną, szczególnie ważne wydaje się zabezpieczenie interesów osób powiązanych ze spółką przejmowaną. Ponieważ osoby te tracą z reguły decyzyjność w spółce (tracąc większość głosów na zgromadzeniu wspólników takiej spółki) zasadne jest odpowiednie zadbanie o ich interesy.

W przytoczonym przykładzie transakcji wymiany udziałów, praca Kancelarii skupiona była głównie na analizie i opracowaniu dokumentów korporacyjnych. Ponadto Kancelaria przygotowała również rekomendacje w zakresie dopuszczalności akceptacji dokumentów proponowanych przez przejmującą spółkę oraz konieczności wprowadzenia niezbędnych zmian leżących w interesie zbywających spółkę przejmowaną.

W ramach zabezpieczenia interesów osób związanych ze spółką przejmowaną, Kancelaria przygotowała m.in. dokumenty gwarantujące, że po sfinalizowaniu wymiany nie nastąpią żadne zmiany personalne w zespole polskiej spółki – przynajmniej w określonym przez strony czasie.

Działania Kancelarii w sposób szczególny były skoncentrowane więc na pełnym zabezpieczeniu dotychczasowych członków organów spółki. Dotyczyło to zarówno stabilności pełnionego stanowiska, jak i aspektu finansowego. Cel ten został zrealizowany poprzez przygotowanie projektów stosownych porozumień, listów intencyjnych (Letter of Intent) i umów o zachowaniu poufności (Non Disclosure Agreement) – wszystko w wersjach dwujęzycznych.

 

Masz dodatkowe pytania lub wątpliwości?
Napisz do nas!Skontaktuj się

Wymiana udziałów a podatek PIT, CIT i PCC – czy to się opłaca?

Wymiana udziałów to popularna forma inwestowania w spółki z uwagi na korzyści podatkowe jakie ze sobą niesie.

Najprościej mówiąc, wymiana udziałów jest neutralna podatkowo, a więc nie powoduje powstania obowiązku zapłaty podatku dochodowego po żadnej ze stron. Aby tak było muszą być jednak spełnione pewne warunki:

  1. Po pierwsze, transakcja jest przeprowadzona z uzasadnionych przyczyn ekonomicznych oraz
  2. Podmioty biorące udział w tej transakcji podlegają w państwie członkowskim Unii Europejskiej lub innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego opodatkowaniu od całości swoich dochodów, bez względu na miejsce ich osiągnięcia,

Ponadto, spółka nabywająca musi w wyniki transakcji:

  1. Uzyskać bezwzględną większość praw głosu w spółce, której udziały (akcje) są nabywane, albo
  2. Zwiększyć ilość udziałów w spółce, w której już posiada bezwzględną większość prawa głosu .

Ponadto transakcja wymiany udziałów nie podlega podatkowi VAT oraz PCC.

Warto także zwrócić uwagę na jeszcze jedną okoliczność budzącą wątpliwości. Czy wymiana udziałów jest neutralna podatkowo w sytuacji, gdy do wymiany dochodzi z jednym wspólnikiem, czy będzie neutralna także gdy dochodzi do wymiany z wieloma wspólnikami? Problem powstał w związku z brzmieniem art. 12 ust. 4d z ustawy o CIT, który wspomina o „przekazaniu udziałów wspólnikowi”, a więc użyta została liczba pojedyncza. Na tej podstawie organy skarbowe sztywno trzymają się stanowiska, że wymiana udziałów będzie neutralna tylko gdy dochodzi do wymiany z jednym wspólnikiem.

Takie stanowisko jest jednak bezzasadne, a potwierdzają to coraz liczniejsze wyroki Naczelnego Sądu Administracyjnego. Na tą chwilę jest ponad 25 wyroków NSA, w których sąd ten potwierdza, że wymiana jest neutralna także gdy dochodzi do niej z wieloma wspólnikami spółki przejmowanej. Takie stanowisko wydaje się zresztą jedynym logicznym.

Ostatecznie, 7 maja 2021 r. MF wydał ogólną interpretację (DD7.8203.1.2021), w której potwierdził, że neutralność podatkową należy również stosować sytuacji, w której większość głosów w spółce nabywanej jest uzyskiwana przez spółkę nabywającą w wyniku nabycia udziałów od większej liczby udziałowców w drodze odrębnych transakcji zawartych w okresie
6 miesięcy.

 

Wymiana udziałów – czy warto, kiedy zrobić?

Wymiana udziałów jest więc narzędziem sprzyjającym prowadzeniu inwestycji z dodatkową optymalizacją podatkową. Na pewno warto rozważyć więc tą formę działania przy planowaniu nabywania udziałów w spółce z o.o. (lub akcji w spółce akcyjnej).

Dzięki wymianie udziałów, do przychodów podatkowych udziałowców nie zalicza się wartości udziałów nabytych w spółce nabywającej. Z kolei spółka nabywająca nie ma przychodu w wysokości wartości udziałów nabytych od udziałowców spółki nabywanej.

Sam proces wymaga dobrego przygotowania całej transakcji i opiera się na sprawnym poruszaniu w prawie korporacyjnym.

Jeżeli temat Cię zainteresował lub chcesz dopytać o wymianę udziałów CIT, zapraszam do kontaktu z Kancelarią, chętnie pomożemy w takim procesie.

Author

  • Mateusz Sawaryn

    Jestem radcą prawnym, posiadam 13-letnie doświadczenie w obsłudze prawnej spółek i przedsiębiorstw. Specjalizuję się w zakresie prawa spółek. Doradzałem w wielu transakcjach dotyczących przekształceń, połączeń spółek oraz wejść inwestycyjnych w spółki, związanych z pozyskaniem finansowania funduszy private equity oraz funduszy venture capital. Zajmuję się głównie planowaniem procesów i koncepcji transakcji inwestycyjnych, przekształceniowych czy założycielskich dla nowych spółek. Świadczę bieżącą obsługę korporacyjną spółkom prawa handlowego, w tym spółkom należącym do zagranicznych grup kapitałowych. W ostatnich latach poszerzyłem swoje umiejętności szkoleniowe zostając między innymi autorem webinarów Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości. Od 2015 r. prowadzę własną kancelarię prawniczą, działającą pod firmą Sawaryn i Partnerzy sp.k. Kancelarię tworzy obecnie zespół kilkunastu prawników, specjalizujących się w obsłudze prawnej przedsiębiorców - ze szczególnym uwzględnieniem branży informatycznej i nowych technologii, prawa własności intelektualnej oraz ochrony danych osobowych czy tematyki start-up.

    Pokaż inne publikacje
Artykuł to za mało?
Jeśli wciąż nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania lub potrzebujesz konsultacji - skorzystaj z naszej porady prawnej!

Wypełnij formularz kontaktowy, porozmawiajmy.

Skontaktuj się
Wróć do publikacji
Generic selectors
Exact matches only
Search in title
Search in content
Post Type Selectors
Spis treści
Powered By MemberPress WooCommerce Plus Integration