Przełomowe zmiany w ustawie o prawie zamówień publicznych

Początek roku 2021 stanowi od dawna zapowiadany moment wejścia w życie nowego brzmienia Ustawy – Prawo zamówień publicznych. Z jakimi, dotychczas nieznanymi obowiązkami oraz uprawnieniami zamawiających i wykonawców wiąże się to wydarzenie? Odpowiedź na to pytanie czeka na Was w poniższym artykule!

Nowa definicja wśród typów zamówień

Jedną z największych rewolucji wchodzącej w życie ustawy jest zdefiniowanie nowego typu zamówień. Od 2021 roku, wszystkie zamówienia, których wartość będzie wynosić minimum 50 tys. złotych, jednak nie więcej niż 130 tys. złotych, staną się tzw. zamówieniami bagatelnymi. Ważne by pamiętać, że niniejsza, nieobejmująca podatku od towarów i usług wartość odnosi się wyłącznie do jednorazowych zakupów.

Efektem wdrożenia tej długo oczekiwanej definicji ma stać się znaczne uproszczenie dotychczasowych procedur, a – w konsekwencji – usprawnienie całego przebiegu udzielania zamówienia.

Nowy katalog klauzul niedozwolonych

Istotną i nadzwyczaj korzystną z perspektywy wykonawców zmianą jest konkretne określenie katalogu zakazanych postanowień umowy. Zgodnie z nim, umowa nie może przewidywać:

1. Nieuzasadnionej okolicznościami lub zakresem zamówienia odpowiedzialności wykonawcy za opóźnienie,
2. Naliczania kar umownych za zachowanie wykonawcy, które nie jest w żaden sposób związane ani z przedmiotem ani z wykonaniem umowy,
3. Odpowiedzialności wykonawcy za okoliczności, za które wyłączną odpowiedzialność ponosi zamawiający,
4. Możliwości ograniczenia zakresu zamówienia przez zamawiającego bez wskazania minimalnej wartości lub wielkości świadczenia stron.
5. Konsekwencją zawarcia którejkolwiek z powyższych klauzul w umowie jest możliwość złożenia odwołania do Krajowej Izby Gospodarczej.

Efektywność jako nowa zasada działania udzielania zamówienia

Nowa ustawa wprowadza także nowe zasady, które mają zapewnić sprawności i efektywność postępowania.

Jedną z tych zasad jest reguła efektywności, zgodnie z którą udzielenie zamówienia powinno zapewniać najlepszą jakość oraz uzyskanie najlepszych efektów, w tym możliwie również społecznych, środowiskowych oraz gospodarczych.

Nowa regulacja stanowi więc impuls do wszechstronnego interpretowania znaczenia całej procedury, jak i oceny złożonych ofert. W zamyśle ma prowadzić do wyboru ofert najlepszych, a nie tylko najtańszych.

Specyfikacja (nie tylko istotnych) warunków zamówienia

W najnowszej zmianie, ustawodawca zwraca uwagę na znaczenie dokumentów zamówienia i wszystkich ich elementów. Tym samym precyzuje dotychczas znane sformułowanie i zastępuje je pojęciem „specyfikacji warunków zamówienia”. Rozwiązanie to, choć niewyróżniające się na pierwszy rzut oka, ma docelowo podkreślać i zbierać całość proceduralnych wymagań związanych z udziałem i przebiegiem postępowania w jednym dokumencie. W teorii powinno być więc łatwiej i czytelniej.

Dopuszczalność elektronicznego podpisu kwalifikowanego

W nowej ustawie Prawo zamówień publicznych nie brakuje także akcentów wynikających z powszechnego zastosowania nowych technologii. Ustawa wprowadza obowiązkowe użycie formy elektronicznej w przypadku postępowań o udzielenie zamówienia lub konkursie, których wartość jest co najmniej równa określonym progom unijnym.

Także wniosek o dopuszczenie do udziału, oświadczenie wykonawcy o niepodleganiu wykluczeniu oraz oświadczenie o spełnianiu warunków udziału w postępowaniu lub kryteriów selekcji będzie się składało wyłącznie w formie elektronicznej.

Dla wspomnianych oświadczeń, forma elektroniczna będzie kluczowa również w przypadku, gdy te odnosić się będą do postępowań o udzielenie zamówień lub o konkursach, których wartość nie przekroczy analizowanych progów unijnych.

Zmiany wśród dopuszczalnych form wniesienia wadium

Dotychczas wadium można było wnieść w formie np. poręczeń bankowych lub poręczeń spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej. Wraz z wejściem w życie nowego brzmienia Ustawy – Prawo zamówień publicznych, takie postacie tej swoistej „kaucji”, przestają jednak już być akceptowane.

Nowe przepisy wymieniają następujące dopuszczalne formy wniesienia wadium, wśród których znajdują się wyłącznie:

1. Forma pieniężna,
2. Gwarancje bankowe,
3. Gwarancje ubezpieczeniowe,
4. Poręczenia udzielane przed podmioty, o których mowa w art. 6b ust. 5 pkt 2 Ustawy o utworzeniu Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości (tzw. „fundusz poręczeniowy”).

Nowość w postaci analizy potrzeb i wymagań

Celem zwiększenia efektywności systemu zamówień publicznych, wprowadzony zostaje także obowiązek sporządzania przez publicznych zamawiających analizy potrzeb i wymagań przed wszczęciem postępowania o udzielenie zamówienia.

Zgodnie z założeniami, ma ona bazować przede wszystkim na badaniu rynkowych możliwości oraz wszelkich wariantów realizacji przedsięwzięcia. Rozwiązanie służące lepszemu przygotowaniu całego procesu odnosi się bezpośrednio do zamówień klasycznych o wartości równej lub przekraczającej progi unijne. Ustawa przewiduje jednak możliwość odstąpienia od dokonania analizy m.in. w niektórych przypadkach udzielenia zamówienia w trybie negocjacji czy zamówienia z wolnej ręki.

Wizja modernizacji a rzeczywistość

Wprowadzane zmiany mają stanowić odpowiedź na wieloletnie oczekiwania przedsiębiorców w zakresie poprawy efektywności oraz przejrzystości postępowań w ramach zamówień publicznych. Coraz częściej słychać jednak głosy, które podają w wątpliwość gotowość państwa na zapowiadane rewolucje. Efekty konfrontacji prognozowanych zmian z rzeczywistością ujrzymy wspólnie już niebawem.

Poza wymienionymi w niniejszym artykule zmianami, ustawa wprowadza także wiele innych, drobnych lecz niemniej istotnych zmian. W razie ew. pytań, zachęcam do kontaktu z Kancelarią.